ندای روشن / 25 مهٔ، 2023 ویدا ربانی، روزنامه نگار؛ در نامه ای سرگشاده به خبر منتشر شده در خبرگزاری قوه قضائیه واکنش نشان داد. میزان در خبری مدعی شده بود که ویدا ربانی، روزنامه‌نگار آزاد و فعال مدنی "که به دلیل وخامت شرایط جسمی در بیمارستان طالقانی بسر می‌برد، سابقه استفاده از داروهای اعصاب و روان دارد و در زندان اوین توسط پزشک متخصص اعصاب و روان معاینه شده است."
خانم ربانی در این نامه می نویسد:
«ما که دیده ایم چطور از این روش ها برای بی حیثیت کردن افراد استفاده می‌کنید، می‌خواهید بگویید مثلا فلانی را که زندانی کرده ایم اصلا دیوانه است؟ شما که گفتید سابقه بیماری اعصاب و روان دارد این را هم می گفتید که این سابقه از اسفند ۹۸ بعد از آن آبان خونین و تهدیدهای اطلاعات سپاه، بعد از سقوط هواپیما و تجمع امیر کبیر و بازداشت وزارت اطلاعات شروع شده است. طی چهار سال چهار بار مرا در خانه ام بازداشت کرده اید، طوری که هر زنگ در خانه مرا از جا میپراند، بارها احضار کرده و بارها تلفنی تهدید کرده اید، در انفرادی نگه داشته اید، در بازداشتگاه بدون هیچ بازجویی ده ها روز به حال خود رها کرده اید، چون می‌دانید بازداشت، انفرادی، بلاتکلیفی، بی خبری و... چه شکنجه آسیب زننده و در عین حال نامرئی است.»
روز دوشنبه اول خردادماه نیز حمیدرضا امیری همسر این روزنامه‌نگار در صفحه شخصی خود نوشته بود: «پرونده دوم ویدا ربانی بنا به ابلاغی که در زندان صورت گرفت، مشمول عفو شده است. بنابراین امروز به دنبال مرخصی در پرونده اول و درمان ویدا بودم اما پاسخ مشخصی از اوین دریافت نکردم و جالب است خبرگزاری میزان ضمن افشای اطلاعات خصوصی افراد، در فضای مجازی جواب ما را می‌دهد.»
ویدا ربانی روزنامه‌نگار آزاد و فعال مدنی است که همکاری با روزنامه شرق و هفته‌نامه صدا را در کارنامه خود دارد.
وی پیش از این و در جریان آغاز اعتراضات سراسری در ایران پس از مرگ مشکوک مهسا امینی در دوم مهرماه ۱۴۰۱ بازداشت و دادگاه وی در ۲۹ آذرماه تشکیل شد.
دهم دی ماه علی مجتهدزاده، وکیل این روزنامه‌نگار اعلام کرد که وی به تحمل شش سال حبس بابت اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» و پانزده ماه حبس دیگر بابت اتهام «تبلیغ علیه نظام» محکوم شده است.
گفتنی است در هفته‌های اخیر فشار بر روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای بیش از پیش افزایش یافته است و بر اساس اعلام فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در حال حاضر ۱۶ روزنامه‌نگار در زندان بسر می‌برند. فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در بیانیه‌ای که به تازگی منتشر کرده ضمن محکوم کردن سرکوب رسانه‌ها در ایران، خواستار آزادی روزنامه‌نگاران در بند شد.
به گزارش سحام، متن کامل این نامه بدین شرح است:
بیماری های اعصاب و روان امثال من حاصل بازداشت ها، انفرادی و شکنجه های شماست
چه شد که فکر کردید خوب است فضاحتی که به بار میآورید را جار بزنید؟
بله! خبر، خبرگزاری قوه قضاییه درباره سابقه بیماری اعصاب و روان من صحت دارد. اما نهاد امنیتی و قوه قضاییه به چه حقی و با چه رویی به خودشان اجازه می‌دهند محرمانگی بین بیمار و پزشک را زیر پا بگذارند و اصلا سابقه بیماری اعصاب و روان چه ارتباطی با سردرد دارد؟ طی چهار ماه گذشته که من روزها با سردرد بیدار شده و شب ها به این امید خوابیده ام که صبح فردا بدون سردرد بیدار شوم، انواع و اقسام حدس و گمان ها را پزشک های شما درباره سردرد من زده اند و دارو هم تجویز کرده اند! از سینوزیت تا میگرن، بالا رفتن شماره چشم، کلسترول بالا، نکشیدن دندان عقل و...بعد می‌گویید بلافاصله مجوز MRI صادر کرده اید؟ همین هفته گذشته پزشک شما می گفت وقتی چهار ماه است که سردرد داری و اتفاقی نیافتاده(نمرده ای) یعنی مساله نیازی به رسیدگی اورژانسی ندارد، سکته نکرده ای که اورژانسی اعزام شوی! البته دروغ میگویند اگر اینجا سکته کنید هم اگر شانس بیاورید و در ساعت اداری سکته کرده باشید تازه میگویند برای اعزام اجازه دادستان و فلان و بهمان لازم است، فلانی که نیست، بهمانی باید مجوز بدهد و خلاصه تا اجازه ها داده شود در بهترین حالت دو سه ساعتی طول می‌کشد.
حالا پای سابقه بیماری اعصاب و روان من را وسط میکشید که مثلا چه چیزی را ثابت کنید؟ ما که دیده ایم چطور از این روش ها برای بی حیثیت کردن افراد استفاده می‌کنید، می‌خواهید بگویید مثلا فلانی را که زندانی کرده ایم اصلا دیوانه است؟ شما که گفتید سابقه بیماری اعصاب و روان دارد این را هم می گفتید که این سابقه از اسفند ۹۸ بعد از آن آبان خونین و تهدیدهای اطلاعات سپاه، بعد از سقوط هواپیما و تجمع امیر کبیر و بازداشت وزارت اطلاعات شروع شده است. طی چهار سال چهار بار مرا در خانه ام بازداشت کرده اید، طوری که هر زنگ در خانه مرا از جا میپراند، بارها احضار کرده و بارها تلفنی تهدید کرده اید، در انفرادی نگه داشته اید، در بازداشتگاه بدون هیچ بازجویی ده ها روز به حال خود رها کرده اید، چون می‌دانید بازداشت، انفرادی، بلاتکلیفی، بی خبری و... چه شکنجه آسیب زننده و در عین حال نامرئی است.
بازداشتگاه برای شما روشی برای تحت فشار گذاشتن و شکنجه متهم است نه زمانی برای انجام تحقیقات. من را ۴۰ روز در بازداشتگاه ۲۰۹ نگه داشتید در حالی که مجموعا سه ساعت هم بازجویی نشدم و تا اعتصاب غذا نکردم حاضر به انتقال به بند عمومی نشدید.
من شرمی ندارم که بگویم روان من آسیب دیده و داروهای اضطراب و افسردگی مصرف می کنم، این شرم آور نیست، آن دم و دستگاهی که برنامه ریزی شده تا این آسیب ها را به روان مخالفانش وارد کند باید شرم کند، که نمی کند. اینکه زندانیان سیاسی را روانه امین آباد می‌کنید تا آنها را بی آبرو کنید، به آنها خدشه ای وارد نمی‌کند، بر طبل رسوایی خودتان می کوبید.
من که علاقه شما به اینکه بازداشتی و زندانی داروی اعصاب مصرف کند را دیده ام. وقتی در زندان اوین گفتم خوبم و دیگر نیازی به دارو ندارم همچنان هر شب مرا صدا می زدید که فلانی بیاید دارو بگیرد، پس برای این بود که فردا در رسانه هایتان جار بزنید که سابقه بیماری اعصاب و روان دارد؟ برای همین پرونده سازی ها است که در زندان هایتان آب شاید قطع شود اما مسکن و آرام بخش همیشه در دسترس است؟
من شنیدم که در زندان قرچک گفته بودند به زندانیان بند۸ (بازداشتی های خیزش مهسا) هر اندازه که خواستند مسکن و آرام بخش بدهید. پوکساید، کلونازپام، ترانکوپین و...مثل نقل و نبات توزیع می‌شد. من اول نمیتوانستم باور کنم که هر چندتا که تقاضا کنی می‌دهند. به چرخ دستی داروهای اعصاب می گفتند، کالسکه شادی! یک شب از حال و روز بعضی دخترها نگران شدم، خودم امتحان کردم، به پرستار قرچک گفتم لطفا به من دوتا کلونازپام۲ بدهید و دادند! همانجا قرص را پس دادم و به این وضعیت اعتراض کردم. کمی خودشان را جمع و جور کردند و من و من کنان گفتند آخر اصرار می کنند و...! این در حالی بود که فروش کافی میکس هایی که درصد ناچیزی قهوه داشت را در بوفه قرچک ممنوع کردند و آنجا اصرار ما اهمیتی نداشت. چرا؟ چون قهوه محرک است! فاجعه هایی مثل یلدا آقافضلی از همین جاها شروع می شود. بند ۸ قرچک بند دختران بازداشتی زیر ۳۰ سال بود. عده ای دختر جوان را به اشکال فجیع و اکثرا با ضرب و شتم و توهین و تحقیر بازداشت کرده بودند و گرفتن اعتراف اجباری و تواب سازی حسابی رونق گرفته بود و این جمعیت بالای پر از تروما و اضطراب و ترس در هم می لولیدند بی آنکه اصلا به ذهن مسئولان زندان رسیده باشد در روان این دخترها چه دارد میگذرد و چه فشاری را تحمل می‌کنند. واقعیت اینکه در قرچک خونریزی ناشی از تورم مغزی و کیست مغزی را با پنبه ای در بینی درمان می‌کردند،گواهش نیلوفر فتحی.
اینکه این دخترها چه حال و روزی دارند و می‌تواند به چه فجایعی بیانجامد که به خودکشی و خودزنی هم کشیده شد، اصلا موضوعیتی نداشت.
من چهره زیبای یلدا آقافضلی را هرگز از یاد نبردم و آن بهت و شیون دخترهای بند۸ بعد از مرگ او و خودکشی نافرجام یکی دیگر از بازداشتی ها در پی خبر مرگ یلدا فراموش نشدنی است. یلدا را شما کشتید، یلدا اگر بازداشت نشده بود امروز زنده بود، اما برای شما اهمیتی دارد؟ نه! چیزی که برای شما مفت است همین جان آدمهاست.
از نهاد امنیتی و قوه قضاییه و...که انتظاری نمی‌توان داشت ولی کاش حداقل انجمن های روانپزشکی و روانشناسی به این رسوایی ها به این زیرپا گذاشتن پروتکل های شغلی خود اعتراض کنند. اگر بنا باشد پرونده بیمار بازیچه دست نهادهای امنیتی شود، دیگر در اتاق درمان که قرار است مکانی باشد که بیمار همه حرف هایش را بتواند بزند، چه امنیتی باقی خواهد ماند؟
امثال من و خیلی های دیگر آسیب دیدگان نهادهای امنیتی و قوه قضاییه و...هستیم. اما کاش به فکر این باشید که برای آنها که خطرناک و آسیب زننده هستند، پرونده روانپزشکی تشکیل دهید. مثلا آن ماموری که بعد از اعتراض من به ادبیات بی ادبانه اش با مشت توی صورت من کوبید و به من گفتید یکی از اقوامش در حوادث اخیر کشته شده و عصبانی است، توسط روانپزشک ویزیت شده؟ آرام بخش مصرف میکند یا عصبانیتش هنوز ادامه دارد و بازداشتی ها را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد؟ آن مامور زن بازداشتگاه ۲۰۹ که لباسی را پیچیده بود دور بازوهای من و مرا روی زمین میکشید و فریاد میزد دست و پاییش را بشکنید و بیاندازیدش داخل سلول، همان که به دخترهای بازداشتی گفته بود آرزو دارم زیر چارپایه تک تک شما بزنم، هنوز مشغول کار است یا مرخصی درمانی که مستحقش هست را به او داده اید؟ آن پزشک بازجوی شما که بعد از اعتصاب غذای من، در حالی که در یک هفته ۹ کیلو وزن کم کرده بودم و قند من به ۵۰ رسیده بود، میگفت خیلی هم خوبی و دروغ میگویی و اعتصاب غذا نیستی، هنوز بازداشتی های ۲۰۹ را ویزیت می کند و به همه میگوید دروغ می گویند و به نظرش همه تمارض می کنند؟ باور کنید اینها نشانه اختلال روانی پزشک شماست. وقتی کارکنان شما اینها هستند و مثل خیلی بیمارهای سایکوتیک اصلا درکی ندارند که خطرناک هستند، طبیعی است امثال من که گذرم به این افراد افتاده امروز داروی اضطراب و افسردگی مصرف کنیم، ولی حداقل برای دیگران خطری نداریم. کاش کمی نگران کارمندان خودتان باشید که نیاز به درمان های اورژانسی دارند.
ویدا ربانی
زندان اوین
دررابطه با اعتراضات سراسری شهریور-مهر ۱۴۰۱
بازداشت مهسا امینی زن جوان ۲۲ ساله به جرم بدحجابی توسط پلیس امنیت اخلاقی و سپس جان باختن او در زمان بازداشت به موج گسترده ای از اعتراضات سراسری در ایران دامن زد. معترضان با شعار محوری “زن، زندگی، آزادی” در اعتراض به عملکرد، قوانین و ساختار حکومت معترض به خیابانها آمدند.
سرکوب آزادی بیان، عقیده و اندیشه ناقض ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ است که بر حق افراد بر انتشار آزادانه افکار و عقاید و نظریات و دیدگاههای سیاسی و عقیدتی تاکید می کند. در ماده ۵ از قانون آئین دادرسی کیفری بر اطلاع یافتن متهم در اسرع وقت از اتهامات انتسابی و فراهم کردن حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در قانون نیز مورد تاکید شده است. عدم امکان دسترسی به وکیل برای متهم از جمله موارد ناقض اسناد بین المللی حقوق بشر, ماده ۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ است. همچنین، برخورداری افراد از حق روند دادرسی عادلانه از جمله حقوق سلب نشدنی است که در ماده ۱۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر به آن تاکید شده است. اعتراف گیری توام با ارعاب و تهدید، ناقض در ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۷ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و مصداق بارز شکنجه است.
