پیشتر منابع نزدیک به خانواده شاکرمی گفته بودند که «آتش شاکرمی» خاله و «محسن شاکرمی» دایی نیکا، تحت فشار نهادهای امنیتی برای مصاحبه تلویزیونی و تکذیب کشته شدن نیکا به دست نیروهای امنیتی هستند.
آنچه از این بخش خبری منتشر شد٬ تناقضاتی آشکار با خبری که صبح همان روز توسط خبرگزاری میزان٬ وابسته به قوهقضایی٬ و آنچه در رسانههای مستقل منتشر شده دارد. در این گزارش به این تناقضات پرداختهایم.
***
روایت صدا و سیما از آنجایی شروع میشود که خاله نیکا شاکرمی تایید میکند که این نوجوان در یک تجمع اعتراضی شرکت کرده و شال سرش را به آتش میکشد.
نقطه آغازین روایت صداوسیما با آنچه پیشتر از زبان آتش شاکرمی٬ خاله نیکا در رسانههای مستقل منتشر شده٬ همخوانی دارد.
نام نیکا شاکرمی نوجوان ۱۷ ساله٬ از ۲۹شهریور به رسانههای مستقل راه یافت٬ زمانی که خانواده او تایید کرده بودند که نیکا پس از شرکت در یک تجمع اعتراضی در بلوار کشاورز «مفقود» شده است. آنها گفتند او به دوستش در یک تماس تلفنی خبر داده که ماموران دنبال او بودهاند.
البته در گزارش صداوسیما به این نکته که این نوجوان در آخرین تماس تلفنی با دوستش اعلام کرده بود که ماموران به دنبالش هستند٬ اشارهای نشده است.
روایت رسانه مستقل
خانواده نیکا شاکرمی از ۲۹شهریور جستجوی در زندانها، بازداشتگاهها، ادارات پلیس امنیت و بیمارستانها را آغاز و از روز ۴مهر درباره مفقود شدن او در شبکههای اجتماعی اطلاع رسانی کرده بودند.
در نهایت ۷مهر در حالی که مادر٬ خاله و دایی نیکا شاکرمی برای تکمیل پرونده مفقودی او به پلیس امنیت مراجعه میکنند، به آنها گفته میشود که جسدی پیدا شده که با مشخصات نیکا تطابق دارد.
روز ۸مهر٬ در حالی که ده روز از مفقود شدن نیکا شاکرمی میگذشت٬ خانواده او پیکرش را در سردخانه کهریزک شناسایی میکنند.
به گفته آتش شاکرمی، اما در کهریزک به آنها اجازه داده نشده بود که زیپ کاور را باز کنند و بدن او را ببینند. به گفته او٬ فقط روی صورت نیکا شاکرمی را باز کرده و بخشی از آن را به خانواده نشان داده بودند.
خاله نیکا به «بیبیسی» میگوید که در پرونده این نوجوان، علت مرگ سقوط از ارتفاع نوشته شده بود و عکسی که از جسد نیکا در پیادهرو به آن ضمیمه بوده به گفته دایی و مادر نیکا شبیه عکس کسی که از بلندی سقوط کرده بوده، نبوده است و «به نظر میرسید که بطری آب و موبایل کنار دستش چیده شده است برای عکاسی.»
این در حالیست که روز تحویل پیکر نیکا شاکرمی٬ خانوادهاش متوجه شدهاند که دماغش منهدم شده و جمجمهاش شکسته است.
پیش از آن نیز آتش شاکرمی گفته بود: «افرادی بهصورت غیررسمی با او تماس گرفته و گفتهاند نیکا هفته اول را در اختیار اطلاعات سپاه بوده و بعد از اتمام بازجویی به زندان اوین منتقل شده است٬ در حالی که پیگیری خانواده از زندان اوین نشان میدهد که او در زندان اوین نبوده است.»
ربایش پیکر نیکا شاکرمی و بازداشت خاله او
آتش شاکرمی نقاش ساکن کرج و خاله نیکا شاکرمی٬ روز ۱۰مهر با انتشار پستی در حساب کاربری خود در اینستاگرام اعلام کرده بود که با توجه به برگزاری مراسم خاکسپاری نیکا شاکرمی در روز تولدش٬ همه به آخرین تولد او دعوت هستند.
اما غروب همان روز استاندار لرستان به همراه چند مقام بلندپایه دیگر با نسرین شاکرمی مادر نیکا٬ دیدار کرده و به او اعلام کرده بودند مراسم خاکسپاری او باید در سکوت و بدون حضور افرادی به جز نزدیکانش برگزار شود٬ خواستهای که با مخالفت خانواده مواجه میشود.
هرچند صبح روز بعد (دوشنبه۱۱مهر) وقتی خانواده برای انجام خاکسپاری به محل مورد نظر رفتهاند٬ نیروهای یگان ویژه به آنها یورش برده و علاوه بر بازداشت آتش شاکرمی٬ پیکر نیکا را ربوده و به مکانی نامعلوم برای دفن انتقال دادهاند.
آن زمان یک منبع آگاه گفته بود که به خانواده شاکرمی گفته شده بعد از خاکسپاری نیکا٬ محل دفن او به آنها اطلاع داده خواهد شد.
پیش از ربودن پیکر نیکا شاکرمی اما یک منبع نزدیک به این خانواده در گفتوگو با «بیبیسی» تایید کرده است که در حین شستشوی جسد، خانواده روی بدن نیکا از سینه تا شکم جای بخیه دیدهاند. بخیههایی که به گفته ماموران امنیتی از آثار کالبدشکافی بوده است.
همچنین پیشتر «بیبیسی» خبر داده بود که خانواده این نوجوان ۱۷ ساله از سوی مقامات امنیتی تحت فشار هستند که در صورت پیگیری علت مرگ فرزندشان٬ آتش شاکرمی نیز سربه نیست خواهد شد.
اگر چه گزارش بخش خبری ۲۰:۳۰ صداوسیما٬ بدون اشاره به هیچ کدام از این موارد٬ از «محل مرگ» نیکا شاکرمی آغاز میشود.
یک روایت پرتناقض
در گزارش صداوسیما خاله او در پاسخ به فرد سوال کننده٬ محل مرگ نیکا را نشان میدهد. این در حالیست که با توجه به شناسایی نیکا شاکرمی در سردخانه کهریزک٬ انتقال او به لرستان در روز بعد و سپس بازداشت آتش شاکرمی٬ او اساسا فرصتی برای بازدید از محل مرگ خواهرزاده خود نداشته است.
از سوی دیگر در گزارش پخش شده از صداوسیما محل مرگ نیکا٬ حیات پشتی ساختمانی پنج طبقه عنوان میشود٬ این در حالیست که پیشتر در تصاویری که به خانواده نیکا شاکرمی در کهریزک نشان داده شده بود٬ محل کشف جسد جایی شبیه به پیاده رو دیده شده بود.
همچنین ساختمانی که پیکر نیکا شاکرمی در آن پیدا شده مدیر دارد٬ مقابل آن دوربین مدار بسته و روی پشت بام آن کولر دیده میشود.
این بخش از گزارش صداوسیما٬ در تضاد با گزارشی است که صبح روز گذشته در میزان٬ وابسته به قوهقضاییه منتشر شده بود.
در گزارش میزان آمده بود: «ساختمانی که جسد این خانم در آن کشف شد مراحل ساخت پایانی را طی میکرد و ۲ کارگاه تولید پوشاک در آن فعال است و کارگرانی در ساختمان مشغول کار و نگهبانی بودند.» در بخش دیگری از این گزارش آمده بود: «با بررسی فیلم دوربینهای محل مشخص شد در بامداد روز حادثه٬ خانم نیکا شاکرمی با کوله پشتی همراه وارد ساختمان میشود و زنگی زده نمیشود زیرا ساختمان نیمه کاره بوده و درب با هل دادن باز شده است.»
پیش از انتشار رسمی این گزارش در میزان٬ خبرگزاری تسنیم در گزارشی مدعی شده بود که ۸ کارگری که در این ساختمان نیمه کاره مشغول به کار بودند٬ در همین رابطه بازداشت شدهاند.
گزارش ۲۰:۳۰ اما بدون توجه به «روایت رسمی» خبرگزاری میزان با مدیر «ساختمان نیمه کاره» مصاحبه میکند.
در این بخش از گزارش مدیر ساختمان محل افتادن کیف نیکا را نشان میدهد٬ به همراه تصاویری از ویدیویی که گویا او با تلفن همراهش ضبط کرده است. هرچند تمامی ویدیو به نمایش در نمیآید و تنها به نشان دادن دو عکس بسنده میشود. عکسی از پیکر نیکا و عکسی دیگر از یک کیف کوله پشتی و تلفن همراه که گویا در یک میزانسن عکاسی٬ روی تیرآهن ساختمان مقابل چیده شدهاند.
این درحالی است که در تصاویری که از پیکر نیکا در کهریزک به دایی او نشان داده بودند٬ تلفن همراه او در کنار جسد بود. همان زمان این سوال مطرح شده بود که چطور ممکن است با سقوط از ارتفاعی که باعث مرگ نیکا شاکرمی شده است٬ تلفن همراه او سالم باقی مانده باشد؟
براساس گفتههای خانواده نیکا٬ همان شب ۲۹شهریور تمامی اپلیکیشنهای روی تلفن همراه نیکا شاکرمی پاک شده بود. هرچند در هیچ یک گزارشهای رسمی که توسط رسانههای جمهوری اسلامی از مرگ این نوجوان منتشر شده٬ به این موضوع اشارهای نشده است.
در ادامه گزارش بخش خبری ۲۰:۳۰ فیلم ضبط شده توسط دوربین مدار بسته بالای در ساختمان محل مرگ نیکا شاکرمی به تصویر در میآید. تصویر دوربین مدار بسته که کیفیتی بسیار خوب دارد اما صورت نیکا را به طور واضح نشان نمیدهد.
در این فیلم فردی که با کلاه صورت او پوشیده شده است٬ در حالی که با تلفن صحبت میکند و هیچ نشانی از فرار کردن از دست نیروهای امنیتی در او دیده نمیشود٬ به این ساختمان وارد میشود.
از سوی دیگر ساقه موهای نیکا شاکرمی٬ در زمان مرگ رنگی روشن داشت٬ در حالی که موهای فرد درون تصاویر دوربین مداربسته یک رنگ دیده میشود.
پیش از پخش تصاویر دوربین مدار بسته در گزارش ۲۰:۳۰ ٬ برخی از کاربران موسوم به ارزشی در توییتر و تسنیم و فارس٬ خبرگزاریهای نزدیک به سپاه پاسداران٬ آن را با کیفیتی کمتر٬منتشر کرده بودند.
دادستان تهران در ادامه این گزارش مدعی میشود که صبح روز ۳۰خرداد٬ همسایگان با پیکر نیکا مواجه میشوند و به پلیس خبر میدهند.
اما هیچ اشارهای به زمان بین ورود احتمالی نیکا شاکرمی٬ اندکی بعد از ۱۲ شب به ساختمان٬ تا ساعت ۷:۳۰ صبح که همسایگان به پلیس اطلاع میدهند٬ نمیشود.
براساس گزارش منتشر شده در میزان «همسایگانی که جسد در آن ساختمان کشف شده اعلام کردند که ساعت ۳ بامداد متوجه صدایی شدهاند اما متوجه سقوط این خانم نشدهاند.»
یعنی مشخص نیست که چطور این نوجوان خود را به پشت بام رسانده است٬ بین ساعتهای ۱۲ تا ۳ صبح چه بر او گذشته است و چطور صدای سقوط یک انسان توجه هیچ کسی را جلب نکرده است.
از سوی دیگر در گزارش ۲۰:۳۰ ادعا شده بود که محل مرگ نیکا یک کوچه بالاتر از محل خانه آتش شاکرمی بوده است.
اما معلوم نیست که چطور خبر مرگ یک دختر جوان در همسایگی به گوش خاله نیکا شاکرمی که ده روز در پی او میگشته٬ نرسیده است.
در ادامه گزارش ۲۰:۳۰ دادستان ادعا میکند که پس از کشف جسد٬ «مادر او در محل پلیس حاضر شده است و ایشان را شناسایی کرده است و پس از آن جسد به سردخانه پزشکی قانونی منتقل شده است.»
این در حالی است رسانههای مستقل پیشتر خبر داده بودند که به رغم وجود شناسنامه نیکا شاکرمی در کیف او و سالم بودن گوشی تلفنش٬ خانواده او تا ده روز از سرنوشتش بیخبر بودند. در گزارش خبرگزاری میزان هم آمده بود: «مادر مرحوم شاکرمی در روز پنجشنبه۷مهر به اداره آگاهی مراجعه و مفقودی دخترشان را اعلام کرده است.»
پیش از این دادستان جنایی تهران مدعی شده بود علت مجهول الهویه اعلام شدن نیکا شاکرمی٬ دیرتر پیدا شدن کوله پشتی حاوی شناسنامه او بوده است.
در حالی که خبرگزاری تسنیم٬ در گزارش خود تایید کرده بود که «تحقیقات ابتدایی نشان داد کولهپشتی و گوشی موبایل متوفی، روی سکوی پشتبام خانه چهار طبقه مجاور قرار داشت.»
دادستان تهران در ادامه مدعی میشود که به گواهی پزشکی قانونی٬ علت فوت «شکستگی سر و گردن و شکستگی اعضای مختلف بدن» بوده است و «آثار هیچ گونه ضرب و جرح٬ چاقو و … در بدن او مشاهده نشده است.»
این در حالی است که عصر روز گذشته «بیبیسی» تصویر نامه قبرستان بهشت زهرا در تهران که در آن، گزارش شده بود علت فوت وی «صدمات متعدد ناشی از اصابت جسم سخت» را منتشر کرده بود.
گزارش پزشکی قانونی در خصوص علت و نحوه مرگ نیکا شاکرمی انتشار عمومی نیافته است٬ اما نه در گزارش خبرگزاری میزان و نه در گزارش ۲۰:۳۰ اشارهای به دلیل شکافتن حفره شکمی او نشده است.
بخش آخر گزارش ۲۰:۳۰ به محل دفن نیکا شاکرمی اشاره دارد. این گزارش ادعا میکند که پیکر این نوجوان ۱۷ ساله در کنار پدرش به خاک سپرده شده است و هیچ اشارهای به ربوده شده پیکر او نشده است.
رسانههای مستقل پیشتر در گزارشی از نحوه دفن نیکا شاکرمی خبر داده بودند٬ به رغم آنکه قرار بود او در قبرستان صالحین شهر خرمآباد به خاک سپرده شود٬ در روستایی دورافتاده به نام «حیاتالغیب» در آرامستانی به همین نام به خاک سپرده شد.
همین موضوع باعث بروز اعتراضاتی در قبرستان صالحین شهر شده بود. براساس ویدیوهای منتشر شده در شبکههای مجازی٬ حاضرین در این مراسم اعتراض خود را با سر دادن شعار مرگ بر دیکتاتور نسبت به دزدیده شدن نیکا شاکرمی نشان داده بودند و ماموران امنیتی اقدام به تیراندازی هوایی کرده بودند.
در پایان گزارش بخش خبری ۲۰:۳۰ چند تصویر کوتاه از دایی نیکا شاکرمی دیده میشود که او در مکانی نامشخص میگوید: «مطالبات خودمان را از طریق مراجع عمومی پیگیری میکنیم و از هیچ حرکت خشونت آمیز که منجر به صدمه به اموال عمومی یا صدمه به افراد بشود نه تنها حمایت نمیکنیم٬ که آن را محکوم هم میکنیم.» در این تصاویر سایه فردی روی دیوار کنار دایی این نوجوان دیده میشود که در تایید گفتههای او سر تکان میدهد.
فراتر از همه این تناقضات و سابقه بخش خبری ۲۰:۳۰ در پخش اعترافات اجباری زندانیان سیاسی٬ به گواهی تمامی نهادهای حقوق بشری «اعتراف اجباری» اطرافیان فرد بازداشت شده یا در گذشته از اعتبار ساقط است.
خاله و دایی نیکا شاکرمی نیز از این شمول خارج نیستند.