امروز دوشنبه ۴ مهر ماه ۱۴۰۱، تداوم اعتراضات سراسری ایران در دهمین روز این مجموعه تجمعات در حالی ادامه پیدا کرد که همچنان شهروندان در چندین شهر و استان کشور با حضور در خیابان‌ها و سر دادن شعارهای اعتراضی، به صدا در آوردن بوق خودروها و برپایی تظاهرات نسبت به عملکرد گشت ارشاد و گسترش فضای سرکوب و ارعاب بر علیه زنان و سایر شهروندان در ایران معترض هستند.
براساس این گزارش، تجمعات اعتراضی امروز در دانشکده دندانپزشکی تبریز، دانشکده تربیت مدرس دانشگاه تهران، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه صنعتی اصفهان، شهرهای تهران، کردستان،پس در شهرستان‌های مریوان، قروه، سنندج، استان آذربایجان شرقی در شهر تبریز، در استان یزد در شهرستان‌های میبد و بلوار دانشگاه، استان کرمانشاه، استان بوشهر در شهرستان برازجان، شهرستان سردشت، برگزار شد.
در جریان برگزاری تجمعات اعتراضی امروز، شهروندان با سردادن شعارهای (مرگ بر دیکتاتور)، (مرگ بر خامنه ای)، (امسال سال خونه سیدعلی علی سرنگونه)، (زن، زندگی، آزادی)، (اغتشاشی در کار نیست ما اعتراض داریم)، (استاد، دانشجو، اتحاد اتحاد)، (دانشجوی زندانی آزاد باید گردد)، (دانشجوی باغیرت حمایت حمایت)، نسبت به بازداشت گسترده شهروندان از جمله سرکوب دانشجویان معترض و تداوم سرکوب زنان در ایران نارضایتی خود را ابراز کردند.
همچنین با توجه به گسترش اعتراضات شهروندان ایران و افزایش نارضایتی ها، هشتگ #مهسا_امینی در توئیتر ۱۰۰ میلیون بار بازنشر و توئیت شده است.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در تاریخ ۲ مهرماه ۱۴۰۱، بدون ذکر جزییات از جان باختن ۴۱ نفر در جریان اعتراضات سراسری خبر داد. در این گزارش به شهر و هویت جانباختگان اشاره ای نشده و مشخص نیست که این آمار مربوط به معترضان یا نیروهای امنیتی است.
لیندا توماس گرینفیلد، نماینده دائم ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد ضمن اعلام حمایت از شجاعت زنان ایرانی در اعتراضات سراسری، در حساب شخصی خود نوشت: «خطاب به زنانی که در ایران برای آزادی های اساسی به پا خاسته اند: ما با شما اعلام همبستگی می کنیم. شجاعت شما الهام بخش مردم در سراسر جهان است.»
دولت کانادا اعلام کرد نهادها و افراد مسئول خشونت علیه زنان در ایران و از جمله آنها «گشت ارشاد» که در جان باختن مهسا امینی نقش داشته را تحریم می‌کند. افزون براین آنالنا بروک، وزیر خارجه آلمان در دهمین روز از اعتراضات سراسری مردم ایران، خواستار اعمال تحریم‌هایی علیه مقام‌های جمهوری اسلامی به‌دلیل سرکوب اعتراضات شد.
روز جاری روزنامه لیبراسیون، چاپ فرانسه، صفحه اول را به اعتراض های مردم ایران اختصاص داد. علاوه براین، روزنامه بریتانیایی تایمز با انتشار یک کاریکاتور نوشت: این بزرگ‌ترین تظاهرات علیه حجاب در تاریخ معاصر است.
در خارج از ایران، راجر واترز، خواننده، اریک دانیل پیر کانتونا، فوتبالیست، بازیگر، کارگردان اهل فرانسه، الکساندر ایگوریویچ ریباک، ویولنیست، خواننده، آهنگساز و بازیگر، بلاروسی-نروژی، جاستین بیبر، خواننده پاپ کانادایی، اوا مندس، بازیگر معروف هالیوود، جسیکا چستین، بازیگر آمریکایی، گرگوری ماسوراس، عکاس مشهور یونانی، والنتینا جاچینتی، ملی پوش ایتالیایی باشگاه فوتبال زنان آ اس رم، مراد بز، خواننده ترکیه ای، خابی لیم، ایفلووئنسر، لولا استانوا، پیانیست آمریکایی، ماهسون قرمزی‌گل، خواننده ترکیه ای و سارا وین‌کالیز، بازیگر آمریکایی از جمله چهرهای خارجی بودند که به وقایع ایران واکنش نشان دادند.
شورای اروپایی با انتشار بیانیه ای از حکومت جمهوری اسلامی ایران خواست که سرکوب «خشونت آمیز» اعتراضات جاری در کشور را فورا متوقف و دسترسی شهروندان به اینترنت و گردش آزاد اطلاعات را تضمین کند.
امروز دوشنبه ۴ مهرماه، عبدالصمد خرمشاهی، وکیل دادگستری در رابطه با پرونده جان باختن مهسا امینی گفت: «از آن‌جا که ماموران نیروی انتظامی در مظان اتهام هستند، مستندات ارائه شده از سوی این نهاد از جمله انتشار برخی فیلم های دوربین های مداربسته قابل استناد نیست و این اسناد باید از ناحیه یک مرجع بی طرف ارائه شود و تحقیقات در این باره باید از سوی مرجع قانونی صورت گیرد.»
محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پیشین ایران نیز در مصاحبه ای گفت: «چیزی که به اجبار باشد مخرب است، از مردم نظرخواهی کنید.»
در پی گسترش اعتراضات سراسری در ایران، شماری از اساتید دانشگاه صنعتی شریف در واکنش به بازداشت دانشجویان، دست به اعتصاب زدند. دکتر شهرام خزایی، سهراب راهوار، علی قاضی زاده، مهرزاد پور محمد نامور، علیرضا معززی تهرانی، سیروس عسکری، علیرضا بحرینی، زهرا کاوه وش و علی شریفی زارچی نه تن از اساتید دانشگاه صنعتی شریف هستند که ضمن تاکید بر اینکه «تا زمان آزادی دانشجویان بازداشت شده کلاس های درس را برگزار نخواهند کرد»، اعتصاب خود را اعلام کردند. همچنین آذین موحد عضو هیئت علمی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با انتشار مطلبی نوشت در حمایت از دانشجویان عزیزم از برگزاری کلاس‌های خود معذورم.
علاوه براین، امروز دوشنبه ۴ مهرماه، دانشجویان دانشکده دندانپزشکی تبریز نیز در اعتراض به بازداشت گسترده دانشجویان دست به اعتصاب زدند و جمعی از دانشجویان دانشگاه چمران اهواز، دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشگاه سوره، دانشگاه هنر، دانشگاه خواجه نصیر، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تهران، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه تبریز، دانشگاه پلی تکنیک تهران، دانشگاه علم و فرهنگ، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه بین الملل قزوین، دانشگاه فروسی مشهد، دانشگاه گیلان، دانشگاه الزهرا و دانشگاه علوم توانبخشی تهران با انتشار بیانیه هایی در اعتراض به سرکوب اعتراضات و بازداشت دانشجویان، از حضور در کلاس ها خودداری کردند.
در روزهای اخیر، لیلی گله داران عضو هیات علمی گروه ادبیات نمایشی دانشگاه هنر شیراز ضمن حمایت از اعتراضات سراسری، در اعتراض به جان باختن مهسا امینی از سمت خود استعفا داد.
اتحادیه انجمن‌های علمی علوم اجتماعی کشور درباره‌ی اتفاقات اخیر با انتشار بیانیه ی اقدامات قهری در برابر مطالبات مردمی و نهاد دانشگاه را محکوم کرد و ضمن مطالبه ی از سرگیری روال معمول دانشگاه‌ها و برگزاری حضوری کلاس‌ها، به طور رسمی از نهاد بالادستی خود (وزارت علوم) خواستار پیگیری اوضاع دانشجویان بازداشتی و آزادی فوری و بی‌قید و شرط آنها شد.
روز یکشنبه ۳ مهرماه نیز انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران با صدور بیانیه ای به عملکرد کارمندان حراست دانشگاه در سرکوب دانشجویان اعتراض کرده بودند.
همچنین در روزهای اخیر، جمعی از فعالان برابری جنسیتی و LGBTQ+ در ایران با انتشار بیانیه ای به رخدادهای اخیر در ایران واکنش نشان دادند.
احمد مسعود، سیاستمدار افغان در واکنش به اعتراضات سراسری در ایران بیان کرد: «هر آنچه در ایران میگذرد. سخت تر از آن در افغانستان میگذرد. اما باز هم هر دو درد مشترکی است و هر دو از حق و حقوقشان دفاع میکنند.»
صدها زن در مناطق کردنشین شمال سوریه در شهر قامشلی، در اعتراض به جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد تجمع اعتراضی برگزار کردند و عروه الصالح، یکی از اعضای سازمان حقوق زنان «کنگرا استار» گفت: «نه به بی‌عدالتی، نه به ظلم، آری به حقوق زنان».
ابوالفضل قدیانی از چهره های سیاسی ساکن ایران نیز در پیامی هدف اصلی اعتراضات را “اصل نظام و شخص علی خامنه‌ای” عنوان کرد.
رسول خادم، سرمربی و رییس سابق فدراسیون کشتی در حمایت از علی کریمی در صفحه شخصی خود نوشت: «چرا نمیخواهید بفهمید که مدتهاست میلیونها نفر از مردم این سرزمین را “غیرخودی” کرده اید و گوشهایتان را از هر جهت برای شنیدن مطالباتشان بسته اید؟! به چه کسی باید گفت؟!»
همچنین از میان ورزشکاران نیز میتوان به لیلا رجبی، پیمان رجبی، مهدی مهدوی‌کیا، احمدرضا عابدزاده، سردار آزمون، مهسا صادقی، حشمت مهاجرانی، سجاد استکی، اشاره کرد.
راضیه جانباز، عضو تیم ملی هندبال ایران با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود از تیم ملی خداحافظی کرد. پیشتر نیز مجتبی عابدینی، عضو تیم ملی شمشیربازی با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود از تیم ملی خداحافظی کرد و سعیده علی، کاپیتان پیشین تیم ملی بسکتبال زنان ایران نیز با انتشار یک استوری در اینستاگرام نوشته بود: «راوی شجاعت باشیم، نه ویروس ترس»
روز جاری، وحید جلیلوند، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تدوینگر سینما با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی خود خطاب به آقای اسماعیلی، وزیر فرهنگ گفت: شما گروگان گیر فرهنگ هستید، شما از هنرمندان می خواهید مردم را دعوت به آرامش کنند، هنرمندان در همه بحران ها از شما دعوت به گفتگو و شنیدن صدای مردم کردند ولی شما حاضر نیستید بشنوید. شرم بر شما این چه کاریست می کنید. شما تخم نفرت و کینه می کارید
از میان هنرمندان ایرانی ارژنگ امیرفضلی، بازیگر، نویسنده و کارگردان با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود از دنیای بازیگری خداحافظی کرد و هنرمندانی از جمله حمید فرخ نژاد، سیامک انصاری، امیر جعفری، باران کوثری، امیر نوروزی، اردوان کامکار، هانیه توسلی، فرشته حسینی، آبان عسکری، مونا فرجا، اصغر فرهادی، ترانه علیدوستی، هانیه توسلی، ویشکا آسایش، علی فروتن، هدیه تهرانی، اکبر گلپایگانی، مرضیه صدرایی، پژمان جمشیدی، سحر دولتشاهی و مریم پالیزیان با انتشار مطالبی حمایت خود را از اعتراضات ایران اعلام کردند.
در تاریخ ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۱، سازمان عفو بین الملل نیز با انتشار بیانیه ای، مقابله با سرکوب مرگبار اعتراضات به جانباختن مهسا امینی را نیازمند اقدام فوری جهانی دانست.
رها بحرینی، کارشناس و مسئول امور ایران در سازمان عفو بین الملل در تشریح این بیانیه اعلام کرد:”موج حمایت و هم دلی در سطح جهان نسبت به مرگ هولناک مهسا امینی باید با اقدامات جدی بین المللی پیگیری بشود. تا یک ساز و کار تحقیقاتی توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تاسیس بشه و تشکیل چنین سازوکاری برای پایان دادن به چرخه خشونت و خونریزی در ایران ضروری است.
این کارشناس حقوق بشر در امور ایران افزود: “مقامات جمهوری اسلامی دست خودشان را برای کشتن، مجروح کردن معترضان و عابران حاضر در صحنه ادامه بدهند. چون تا به امروز هیچ یک از نیروهای امنیتی که به معترضان شلیک کرده و باعث مرگ معترضان شدند پاسخگو نگه داشته نشدند. سازمان عفو بین الملل، از سران کشورها خواسته که از درخواست جامعه حقوق بشری برای تاسیس یک سازوکار تحقیقاتی حمایت بکنند و یک پیام روشن و محکم را به مقامات جمهوری اسلامی ایران بفرستند که جنایات آنها علیه مردن ایران بی عقوبت و بی مجازات نخواهد بود.”
همچنین در تاریخ ۱ مهر ماه ۱۴۰۱، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، انجام تحقیقات فوری، بیطرفانه، و موثر از سوی یک مقام صالح مستقل، در خصوص مرگ مهسا امینی شد و از نیروهای امنیتی ایران خواست از بکارگیری نیروی غیرضروری یا نامتناسب که همان سلاح های جنگی و شکنجه علیه معترضان خودداری کنند.
همچنین به گفته استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش در دیدار روز پنجشنبه با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران، در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، موضوع حقوق بشر را مطرح کرد و با ابراز نگرانی نسبت سرکوب معترضان و مرگ و زخمی‌شدن ده‌ها معترض از مقامات جمهوری اسلامی خواست به حق آزادی بیان و آزادی تجمع احترام بگذارند.
کیت بکینسیل، بازیگر هالیوودی انگلیسی تبار با انتشار مطالبی در صفحه شخصی خود نسبت به مرگ مهسا امینی و اعتراضات سراسری در ایران واکنش نشان داد و مرگ او را در اثر شکنجه توسط پلیس امنیت اخلاقی دانست.
ریس جیمز، بازیکن فوتبال تیم چلسی انگلیس با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود به جان باختن مهسا (ژینا) امینی واکنش نشان داده و نوشته بود: “یک زن ۲۲ ساله ایرانی بر اثر ضرب و شتم و به دلیل عدم رعایت حجاب، جان خود را از دست داد.”
در همین خصوص پیشتر جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران در سازمان ملل، قانون اجباری بودن حجاب را در ایران محکوم کرد و از حکومت ایران خواست تا به اجرای این قانون، پایان دهند. وی از مقام‌های ایران می‌خواهد که آنها نیز درباره جانباختن مهسا امینی و همچنین کشته شدن معترضان در ایران، تحقیقاتی انجام دهند و پاسخگو باشند. او پیش از این نیز خواستار تصویب قطعنامه ای توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل در محکومیت حجاب اجباری در ایران شده بود.
ندى الناشف، سرپرست کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، از سرکوب خشونتبار اعتراضات مردم ایران به جان باختن مهسا امینی در بازداشت ابراز نگرانی کرد و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز با انتشار مطلبی در توییتر نسبت به جان باختن مهسا امینی واکنش نشان داد.
وزارت امور خارجه فرانسه و اتحادیه اروپا با صدور بیانیه های جداگانه، جان باختن مهسا امینی به دست پلیس امنیت اخلاقی را محکوم کردند.
شماری از چهره های سیاسی نیز به مرگ مهسا امینی، تداوم اعتراضات در این خصوص و سرکوب آنان واکنش نشان دادند.
ملانی جولی وزیر امور خارجه کانادا با انتشار پیامی به جان باختن مهسا امینی واکنش نشان داده و نوشته است: “مرگ مهسا امینی در زمان بازداشت رخ داد. دولت کانادا خواستار تحقیقات کامل و شفاف درباره مرگ وی است.”
آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان نیز در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از حکومت ایران خواست به اعتراضات خیابانی زنان توجه کند. وی با بیان اینکه زنان برای دفاع از حقوق انسانی خود برخاسته اند، گفت: “باید حرف این زنان شنیده شود، چون آنها خواستار حقوقی هستند که مردم در هر جایی باید داشته باشند”.
همچنین جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در سخنرانی امروز خود در مجمع عمومی سازمان ملل، با اشاره به اعتراضات روزهای اخیر مردم ایران در واکنش به جان باختن مهسا امینی گفت: “ایالات متحده در کنار شهروندان و زنان شجاع ایرانی که برای حقوق اساسی شان می جنگند می ایستد.”
غلامحسین محسنی اژه ای، رئیس قوه قضاییه نیز شهروندان معترض را اغتشاشگر خواند و از دادستان های سراسر کشور خواست که رسیدگی به پرونده‌های معترضان بازداشت شده “تسریع” شود.
از زمان اعلام خبر جان باختن مهسا (ژینا) امینی، دختر ۲۲ ساله ای که از شهرستان سقز برای دیدار با اقوام خود به تهران سفر کرده و پس از بازداشت توسط ماموران پلیس امنیتی به بهانه نامناسب بودن حجاب بازداشت شد و پس از انتقال به بازداشتگاه پلیس امنیت در تهران جان باخت اعتراضات گسترده ای در خصوص عملکرد گشت ارشاد در شهرهای مختلف کشور در جریان است.
سرکوب شهروندان، ناقض اصل آزادی بیان و همچنین ناقض, ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسیمصوب ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ است که بر حق افراد بر انتشار آزادانه افکار و عقاید و نظریات و دیدگاههای سیاسی و عقیدتی تاکید شده است.
